Гродзенскі дзяржаўны гісторыка-археалагічны музей

Новы год – свята, прысвечанае пачатку каляндарнага года. У даўні час каляндарны год на Беларусі пачынаўся вясной, навагодняе свята адзначалі ў пачатку веснавых палявых работ. У першы дзень Новага года з асаблівым трапятаннем чакалі “валачобнікаў”, якія збіраліся ў гурт і абыходзілі ўсе сялянскія двары, песнямі і прымаўкамі радавалі гаспадароў дома, жадалі падворкам росквіту. За свой выступ госці атрымлівалі харчовыя дары і адпраўляліся ў шлях да наступных дамоў.

На тэрыторыі, якая ўваходзіла ў склад Вялікага Княства Літоўскага, сустракаць Новы год 1 студзеня пачалі з 1364 года. Ва ўсходняй частцы Беларусі з 1493 па 1700 Новы год пачынаўся па візантыйскай царкоўнай традыцыі – 1 верасня. І толькі 20 снежня 1700 г. выйшаў указ Пятра I аб святкаванні пачатку года 1 студзеня.

Асноўнымі абрадавымі асобамі зімовага свята сталі каляднікі. Яны пераапраналіся, надзявалі маскі “казы”, “кабылы”, “мядзведзя”, “жураўля”; абходзілі хаты і выконвалі велічальныя песні.

27 снежня ў Новым замку было дзіцячае свята, прысвечанае надыходзячаму Новаму году.
Дзелімся фотаздымкамі.

Ці можна ўявіць сабе святкаванне Новага года без Дзеда Мароза? Канешне, не!

У большасці дамоў пад навагоднюю елку ставіцца фігурка Дзеда Мароза. Асабліва такая традыцыя стала распаўсюджанай у 1960-я гады, калі вытворчасць фігурак Дзеда Мароза ішла па ўсёй тэрыторыі былога СССР у вялізных маштабах. Першыя прамысловыя фігуркі выраблялі з двух тыпаў ваты: шэрая ішла для ўнутранай падмоткі, а белая – для знешніх дэталяў. На некаторых фабрыках ватныя фігуры апрацоўваліся нават вогнеўстойлівым растворам. Акрамя таго, кожная фабрыка распрацоўвала свой індывідуальны выгляд Дзеда Мароза.

У 1970-я гады ватнага Дзеда Мароза змяніў Дзед Мароз з пап’е-машэ, а затым - з пластмасы і пенапласту. У 1990-я гады масавая вытворчасць такіх атрыбутаў Новага Года спынілася, а большасць фабрык увогуле зачынілася.

Мы прадстаўляем Вашай увазе калекцыю фігурак з фондаў музея 1950-1980-х гадоў.

Наш музей атрымаў дзве граматы па выніках конкурсу “Пазнай Беларусь”

Па выніках ХХ Рэспубліканскага турыстычнага конкурсу “Пазнай Беларусь”, які праводзіцца штогод Нацыянальным агенцтвам па турызму пры падтрымцы Міністэрства спорту і турызму Рэспублікі Беларусь, Гродзенскі дзяржаўны гісторыка-археалагічны музей атрымаў Грамату ў намінацыі “Музей года”, паднамінацыя “Рэспубліканскія / абласныя музеі” і Грамату ў намінацыі “Матэрыял года”, паднамінацыя “Інтэрнэт-СМІ”. 9 снежня адбылася цырымонія ўзнагароджвання.

У хроніцы Яна Хашкоўскага згадваецца закладанне Стэфанам Баторыем у Гродне касцёла “Святога Шчэпана”. Такая святыня даследчыкамі не лакалізавана, таму робяцца высновы аб тым, што згаданым касцёлам з’яўлялася замкавая каралеўская капліца. Дзе яна знаходзілася ў часы Стэфана Баторыя – дакладна невядома. Пазней, у сярэдзіне XVII ст., каралеўская капліца знаходзілася проста ў спальні караля.

Архітэктарамі, якія працавалі над першай чаргой аднаўлення Старога замка, было прынята дапушчэнне, што каралеўская капліца першапачаткова магла размяшчацца ў вялікім памяшканні над брамай. Менавіта таму сёння тут знаходзіцца капліца Святога Стэфана.

12 снежня 1586 года Стэфан Баторый адышоў у іншы свет ў пакоях сваёй гарадзенскай рэзідэнцыі. Са снежня 1586 г. да пачатку 1588 г. цела караля спачывала ў касцёле Найсвяцейшай Марыі Панны (Фара Вітаўта ў Гродне), а пасля было перавезена ў Кракаў і пахавана на Вавелі. Менавіта скульптарам Санці Гучы было выканана надмагілле Стэфана Баторыя ў Марыяцкай капліцы на Вавелі.