Alisher Navoiy tavalludining 581 yilligiO‘zbek adabiy tili va adabiyotining asoschisi, shoir, olim, ma'rifatparvar, faylasuf, musiqashunos, davlat arbobi Nizomiddin Mir Alisher Navoiy 1441-yil 9-fevralda Hirot shahrida tavallud topgan.
Navoiy mantiq, falsafa, riyoziyot va boshqa fanlar bilan ham shug‘ullangan. Shoir o‘zbek va fors-tojik tillarida bir qancha she'rlar bitib, ikki til bilimdoni sifatida shuhrat qozonadi. O‘zbek tilidagi she'rlarida "Navoiy" ("navo" - kuy so‘zidan), fors-tojik tilidagi she'rlarida esa asosan "Foniy" ("fano" - vaqtincha, o‘tkinchi so‘zidan) va ba’zan "Navoiy" taxallusini qo‘llaydi.
Shoir ijodining yuksak choqqisi “Xamsa” asari (1483-85)dir, shoir birinchilardan bolib, turkiy tilda toliq “Xamsa” yaratdi va turkiy tilda shunday buyuk asar yaratish mumkinligini isbotladi.
***
Jonimdogi «jim» ikki dolingga fido,
Anding song «alif» toza niholingga fido,
«Nun»i dogi anbarin hilolingga fido,
Qolgon iki nuqta ikki xolingga fido.
@istanbul2020Boshkonsulxona
