БЛУМ ТАКСОНОМИЯСИ Блум таксономияси - бу психолог Бенжамин Б | Insight
БЛУМ ТАКСОНОМИЯСИ
Блум таксономияси - бу психолог Бенжамин Блум бошчилигидаги Чикаго университети олимлари томонидан ишлаб чиқилган ўқув мақсадлари тизими. Блумнинг ғоялари биринчи марта 1956 йилда "Таълим мақсадлари таксономияси" китобида дунё юзини кўради.
Бунинг маъноси нима?
Блум таълим мақсадларини учта йўналишга ажратади: когнитив, аффектив ва психомотор.
Когнитив соҳа - "Мен биламан".
Бу билим, тушуниш ва танқидий фикрлаш. Когнитив соҳа билимларни эгаллаш жараёни билан боғлиқ бўлган барча нарсаларни ўз ичига олади: янги фактлар ва ғояларни ёдлашдан тортиб, олинган маълумотлар ёрдамида муаммоларни ҳал қилишгача.
Аффектив соҳа - "Мен ҳис қиламан".
Ушбу соҳа ҳиссиётлар ва эмоциялар билан боғлиқ. Аффектив соҳа доирасининг асосий мақсади атрофдаги олам ҳодисаларига нисбатан ҳиссий муносабатни шакллантиришдир. Бунга инсоннинг турли вазиятларга муносабати, уларнинг қадриятлари, қизиқишлари ва мойилликлари киради.
Психомотор соҳа - "Мен яратаман".
Психомотор мақсадлар амалий кўникмалар ва турли хил воситалардан фойдаланиш қобилиятларини ривожлантириш билан боғлиқ.
Барча соҳалар орасида энг катта эътибор когнитив соҳага қаратилган. Айнан шу соҳада Блум ўқув мақсадларининг иерархик тартибда жойлаштирилган олтита даражасини ажратган. Ҳар бир даража муайян фикрлаш қобилиятларини ривожлантиришга қаратилган.
Мақсад тизими оддийдан мураккабга қараб тузилган. Билим ва тушуниш фикрлаш ва ривожланишнинг энг паст даражасида, таҳлил қилиш ва қўллаш ўртада, синтез ва баҳолаш фикрлашнинг энг юқори даражасида туради.
1. Билим.
Биринчи даража олинган маълумотларни ёдлаш ва такрорлаш билан бошланади. Асосий атамалар, аниқ фактлар, қоидалар ўрганиш Иб, такрорланади, умумий тушунча шаклланади.
2. Тушуниш.
Иккинчи босқичда тушуниш ва англаш юз беради. Ушбу босқични ўзлаштиришнинг асосий кўрсаткичи - материални ўз сўзлари билан тақдим этиш қобилиятидир. Бунда қоидалар ва тамойилларни билиш ва тушуниш, фактлар ва ҳодисаларни тушунтира олиш, график ва диаграммаларни изоҳлай олиш қобилияти ётади.
3. Тадбиқ этиш (қўллаш).
Учинчи босқичнинг мақсади - аниқ вазиятларда олинган билимлардан қандай фойдаланишни ўрганишдир. Бунда амалий муаммолар янги қоидалар, формулалар ва қонунлар ёрдамида ҳал қилинади.
4. Таҳлил.
Тўртинчи босқичнинг мақсади - материалнинг тузилишини тушуниш ва уни ўзаро боғлиқ қисмларга ажратиш. Бунда маълумотлар қуриш принципини кўриш ва мантиқий хатоларни топа олиш мумкин.
5. Синтез.
Бешинчи даражага эришганда, билимларни умумлаштириш ва бирлаштириш мумкин. Бунда янги конструкцияни яратиш учун билимлардан, масалан, таснифлаш усули ёки муаммони ҳал қилиш режасидан фойдаланилади.
6. Баҳолаш.
Энг юқори даражада мавзу ёки масалалар мустақил ёки тавсия этилган мезонлар ёрдамида баҳоланади. Асосий мақсад - материалнинг тузилиш мантиғини баҳолаш, хулосаларнинг тўғрилигини текшириш ва ўз нуқтаи назарини муҳокама қилиш.
** Таксономия - бу бирор нарсани иерархик тартибда жойлаштириш принципи.
https://t.me/insightps
