2022-11-21 07:43:41
ЖАН АЛЕКСАНДРОВИЧ ЗИМИН
(1920- 2012)
Усть-Ордын Буряадай тойрогой Алайрай аймагай Аляат нютагта 1920 ондо Жан Александрович Зимин түрэһэн. 1951 ондо Эрхүүгэй гүрэнэй университедэй географическа факультет дүүргээ. Олон жэлэй туршада Эрхүү можын, Буряад республикын һургуулинуудта багшалһан юм. Ажалайнгаа хажуугаар, уран зохеолнуудые зохеожо, үхибүүдтэ зорюулһан һонирхолтой номуудые хэблээ. Гадна эрдэм шэнжэлэлгын замаар ябажа, эрдэм ухаанай хүдэлмэринүүдые бэшэжэ, 2003 ондо географиин эрдэмэй кандидат болоһон байна. "Природно-экологические ситуации Приангарской лесостепи" гэһэн нэрэтэй кандидатска диссертации амжалтатайгаар хамгаалаа. Энэ бүхы амжалтануудынь Жан Зимин ямаршье талаһаа тэгшэ бэлигтэй байһан хүн гэшэ гэршэлнэ. Багша, хизаар ороноо шэнжэлэгшэ, эрдэмтэн, уран зохёолшо.
Хүдэлмэринүүдэйнь зарима нэгыень тэмдэглэхэ хэрэгтэй. Багшалха ажалда хэрэглэгдэхэ, географи заалгада туһа болохо хүдэлмэринүүд "Использование топонимического материала в преподавании географии" (1968), "Топонимический словарь Аларского района Иркутской области" (1992), "Из моих педагогических страниц" (2002). Алайр нютагайнгаа түүхэ, соёл, үг изагуурайнгаа ёһо заншалнуудые, арад зонойнгоо ажабайдалые шэнжэлэн, хэдэн хүдэлмэринүүд соогоо бэшээ: "История Аларского района" (1995), "Аларские хонгодоры: историко-этнографический очерк" (1996), "Этногенетическая традиция бурят как культурно-национальная ценность" (2000), "Аларь: история и современность" (2004) гэхэ мэтэ.
Жан Зимин үхибүүдтэ зорюулжа буряад хэлэн дээрэ зохёолнуудые бэшээ. Хэблэгдэһэн номуудынь: «Һолонго» (Радуга) (1962), «Шатаршад» (Шахматисты) (1970), «Аглаг талам амар сайн!» (Здравствуй, степь родная) (1972), «Үнэн нүхэр - үзэглэл» (Азбука — мой верный друг) (1975), «Гарай табан хурган» (Пять пальцев) (1978), «Хон-жэн» (Тихо-мирно) (1981), «Наран, наашаа! Үүлэн, саашаа!» (Попрыгунья) (1985), «Тэнюун талын сэсэгүүд» (Цветы степных просторов) (2004).
Жан Зимин драмын зохеолнуудые бэшэдэг байһан. 1964 ондо А. Бадмаевтай хамта "Марсиануудтай уулзалга" гэжэ һонирхолтой зүжэгүүдэй сборник хэблэн гаргаа. Москвада амяараа хэблэлнүүдтэ хоер пьесэнүүдынь гараа: "Чёрный-чёрный белый лебедь", "Байкальская легенда".
"Хужартын үер", "Зунай шуурган" зүжэгүүдынь Х.Намсараевай нэрэмжэтэ Буряад драмын театрай тайзан дээрэ табигдаһан, "Шэдитэ таяг, "Шулуун шубуун" - Буряад Уласай хүүхэлдэйн "Үльгэр" театрта г.м. 1973 ондо Эрхүү хотодо Марк Сергеевай ород хэлэн дээрэ оршуулһан «Кто кого греет?» гэһэн номынь гараа.
23 views04:43
У
